De ontwikkelingen en crises van de 14de eeuw, zoals wangedrag bij priesters en de pestepidemie die in 1347 uitbrak, zorgden voor het ontstaan van de Moderne Devotie. Dit was een beweging die soberheid en vroomheid als belangrijkste uitgangspunten had. De Moderne Devotie stimuleerde verandering van de kerk van binnenuit en vernieuwing van het religieuze leven. De stroming bevorderde de lees- en schrijfcultuur en effende het pad voor humanisme. Ook streefden de moderne devoten naar geestelijke verdieping en innerlijke vernieuwing. Ze gingen uit van het doen van handwerk om hun levensonderhoud te voorzien.

Geert Groote en zijn volgelingen speelden een belangrijke rol in het onderwijs. Vanuit een ingetogen pedagogisch verlangen waren zij daar actief. De concrete benadering van het geloof in tijden van crisis zorgde ervoor dat de moderne devoten snel veel invloed kregen in het geestelijk leven en in het onderwijs in West-Europa.